(Mustafa Güvendik (İnegöllü Mustafendi) (16.10.1937)
1911 yılında İnegöl Rüştiyesinden pekiyi (ala) derecesi ile mezun olur. Milli Mücadele’de Batı Cephesi karargâhında İsmet Paşa’nın yakınında görev yapar. 29.12.1934 tarihinde CHP Gölpazarı İlçe yönetim kurulu başkanı olarak seçilir. Bir değir-men sahibi olup hem değirmencilik yaptığı, hem de bu değirmenden elektrik ürettiği bilinmektedir.
Kasaba da İnegöllü Mustafendi lakabıyla tanınan Mustafa Güvendik’in İnegöl’den neden geldiği bilinmemektedir. Değirmen altı (Sandık altı) denilen yerde su değirmenleri vardır, İnegöllü Mustafendi’nin. Su değirmeni işletmeciliği yapmaktadır. O vakitler İsmet Paşa Mahallesi’nin doğusunda, Kaya Mahallesi denilen yerinde ahşap bir evde ikamet etmektedir.
Kasabanın ileri gelen ahalisi ve ekseri yatı memur takımı henüz kurutulmamış bataklık gölden kaynaklı sıtma hastalığı nedeniyle kasabanın yüksek yerlerinde yaşamayı tercih etmekteydi.
Mustafendi siyah paltosu, siyah fötr şapkası, körüklü siyah çantasıyla mahalleden çarşıya inerken mahallenin çocukları kendi aralarında fısıldaşıyorlardı.
– Bu adam casus muş len! Biliyon mu? Hemi de Rus casusu!
1937 senesinde değirmene motor ilave etmek aklına geliyor fakat bunun içinde Bakanlığının iznine ihtiyaç duyulmakta. Kasabanın ileri gelenleri ile görüşüp bir su motoru ithal edilmesi durumunda elektrik üretebileceğini ve ilçenin bazı yerlerini aydınlatabileceğini söylemesi üzerine dönemin bakanlığına bir talep yazısı gönderilir.
Bir gün Türkiye Cumhuriyeti Cumhur Reisi Ulu Önder Mustafa Kemal tarafından onaylanmış bir yazıyla talep edilen motor kasabaya sağ salimen ulaşır. Ulaşım esnasında herhangi bir sorunla karşılaşılmamıştır. 5 yıl önce açılan (1 Ekim 1932) Vezirhan Demir Köprüsü Kasabanın ulaşımına büyük katkı sağlamıştır.
İnegöllü Mustafendi aslında planını çok önceden yapmıştır. Aklında elektrik üretip kasabanın en azından önemli bölümünü aydınlatmak vardır. Bu nedenle Mustaefendi İstanbul’dan sipariş ettiği elektrik tellerini önce Kaya Mahallesinde oturan memur takımının evlerine telleri çeker. Yirmilik ampulleri tavana asıp besmele ile yeni gelen motorun iplerine asılır. Yukarı mahalle aşağıdan gündüz gibi görünür.
Aşağı mahallede oturanlar bir beş numaralı gaz lambasının ışığına bakar bir de yirmilik ampulun aydınlattığı ışığa.
¬ – Bu Dünya’da cennet istersen gecenin günsüze döndüğü elektrik altında oturacaksın arkadaş, demişler kendi aralarında. Bir de üstüne bir türkü yakmadıkları kalmış derler di eskiler.
Fakat gün gelir önceden söz veren memuran takımı motorun yakıtına ortak olmaz ve proje burada sonlandırılır. Kısa sürelide olsa küçük ve fakir bir kasabalı girişimci su motorundan elektrik üretmeyi başarmıştır.
(Erol Erken’in Kaleminden Derlenmiştir.)